واکسن کرونا ویروس : آخرین اخبار و پیشرفت ها

اولین آزمایشات برای ساخت و کشف واکسن کرونا ویروس در ژانویه با رمز گشایی ژنوم ویروس کووید 19 شروع شد. در ادامه در ماه مارس اولین تحقیقات برای بررسی ایمنی و کارایی واکسن صورت گرفت. اما با این حال هنوز راه پیش رو بسیار مبهم و نامشخص بود. در این روند برخی از آزمایشات با شکست رو به رو شدند و برخی نیز نتایج امیدوار کننده ای را نشان دادند. در ادامه می خواهیم به واکسن هایی که تست بالینی آن ها موفق بوده و نتایج امیدوار کننده ای را در انسان ها به دنبال داشته اند، بپردازیم و قبل از آن می بینیم یک واکسن چه مراحلی را برای تولید انبوه طی می کند.

تاکنون نزدیک به هشت ماه از همه گیری کرونا ویروس در سراسر جهان می گذرد و همچنان دنیا در انتظار شنیدن خبری خوشایند از آزمایشگاه های تحقیقاتی و دانشمندانی است که روی درمان و ساخت واکسن کرونا ویروس کار می کنند. این خبر خوشحال کننده چیزی است که بیش تر از هر موضوعی دنیا به آن احتیاج دارد تا شاید برای باری دیگر زندگی مفهوم گذشته خود را پیدا کند.

به صورت نرمال فرایند ساخت واکسن یک فرایند ساده نیست و پیچیدگی های مخصوص به خود را دارد. به صورت معمول برای این که یک واکسن مراحل تاییدی خود را پشت سر بگذارد و وارد کلینیک ها شده و به دست مردم برسد، نیاز به سال ها تحقیق و آزمایش دارد.

اما با این حال با توجه به سرعت شیوع بالای این بیماری و اختلال گسترده ای که در روند طبیعی زندگی ایجاد کرده است، دانشمندان و محققان سراسر دنیا برای ساخت و تولید یک واکسن ایمن و موثر تا سال آینده با یک دیگر در حال مسابقه دادن هستند.

در حال حاضر بیش از 44 واکسن موثر مراحل آزمایش های بالینی روی انسان را پشت سر گذاشته اند و در حال بررسی توسط محققان هستند. علاوه بر این، نزدیک به 91 واکسن نیز در حال طی کردن مراحل آزمایشگاهی در آزمایشگاه و تست روی حیوانات بوده که همه این موارد می تواند نوید بخش روز های خوب پیش رو باشد.

در ادامه در بانک پزشکی ایرانمدبانک می خواهیم به بررسی روند ساخت واکسن های مختلف جهان بپردازیم و مراحل ساخت واکسن کرونا ویروس و میزان اثر بخشی آن ها تاکنون را در نمونه های متفاوت با هم مقایسه کنیم. با امید به این که هر روز بیش تر به مرحله ساخت و تولید انبوه واکسن و از بین رفتن این بیماری نزدیک شویم.

نگاهی سریع به روند ساخت واکسن کرونا ویروس از ابتدا تا کنون

اگر بخواهیم به نقطه صفر شروع تلاش محققان برای ساخت واکسن کرونا ویروس بپردازیم، باید به اوایل ژانویه برگردیم. اولین آزمایشات برای ساخت و کشف واکسن در ژانویه با رمز گشایی ژنوم ویروس کووید 19 شروع شد. در ادامه در ماه مارس اولین تحقیقات و آزمایشات برای بررسی ایمنی و کارایی واکسن صورت گرفت.

این جزو اولین واکسن ایمنی بود که در انسان آزمایش شد. اما با این حال هنوز راه پیش رو بسیار مبهم و نامشخص بود. در این روند برخی از آزمایشات با شکست رو به رو شدند و برخی نیز نتایج امیدوار کننده ای را نشان دادند. به هر حال در بین واکسن های متعدد، تعداد محدودی شاید موفق به تحریک سیستم ایمنی انسان جهت تولید آنتی بادی علیه ویروس کرونا شوند. در ادامه می خواهیم به واکسن هایی که تست بالینی آن ها موفق بوده و نتایج امیدوار کننده ای را در انسان ها به دنبال داشته اند، بپردازیم. اما ابتدا بهتر است ببینیم یک واکسن چه مراحلی را برای تولید انبوه طی می کند. آگاهی داشتن از هر مرحله می تواند در بررسی واکسن های مختلف و مرحله ای از تحقیق که در آن قرار دارند، مفید واقع شود.

مراحل مختلف تولید و ساخت واکسن کرونا ویروس

1. بعد از طی شدن مراحل اولیه تولید واکسن ، واکسن مورد نظر ابتدا به سلول های آزمایشگاهی تزریق می شود. در ادامه محققان این واکسن را به بدن حیوانات آزمایشگاهی از جمله میمون و موش تزریق می کنند تا روند ایجاد ایمنی در آن ها را تایید کنند. به این مرحله، فاز پیش بالینی گفته می شود.
2. در صورتی که واکسن این مرحله را با موفقیت پشت سر بگذارد، وارد فاز یک بالینی می شود. در این مرحله محققان واکسن مورد نظر را برای تایید میزان دوز لازم، ایجاد ایمنی و همچنین تحریک سیستم ایمنی انسان، به بدن چند داوطلب تزریق می کنند.
3. در فاز دو تحقیق و ساخت واکسن کرونا ویروس ، آزمایش ها به صورت گسترده تری و روی تعداد افراد بیش تری انجام می شود. در این مرحله داوطلبان به گروه های مختلفی از جمله کودکان، جوانان و افراد مسن تقسیم بندی می شوند تا تاثیر واکسن روی هر کدام از آن ها به صورت مجزا بررسی شود. علاوه بر این، آزمایش های این مرحله میزان ایمنی واکسن و میزان تحریک سیستم ایمنی توسط واکسن در حال ساخت را نیز تایید می کند.
4. در نهایت ساخت واکسن کرونا ویروس وارد فاز 3 می شود. این فاز بسیار گسترده تر است و داوطلبان بسیار زیادی در قسمت های مختلف دنیا مورد آزمایش قرار می گیرند. در این مرحله مشخص می شود که این واکسن تا چه میزان می تواند از جمعیت در برابر ویروس کرونا محافظت کند.

بر اساس گفته FDA در ماه ژوئن، زمانی می توان یک واکسن را موثر و کارامد در نظر گرفت که بتواند حداقل از 50 درصد جمعیتی که واکسن را دریافت کرده اند، در برابر ویروس محافظت کند. در این مرحله عوارض جانبی احتمالی واکسن نیز در جمعیت واکسینه شده رصد می شود.

بررسی واکسن های تولید شده توسط موسسه MODERNA

یکی از واکسن های در حال ساخت برای ویروس کرونا که امید زیادی نیز به آن وجود دارد، واکسن های تولید شده در موسسه Moderna است. واکسن های تولید شده در این موسسه، واکسن هایی مبتنی بر mRNA هستند. تلاش ها برای ساخت واکسن در این جا از ماه ژانویه آغاز شد و دولت برای تلاش ها و فعالیت های محققان این موسسه بودجه ای بالغ بر یک میلیارد دلار را تخصیص داد.

واکسن بعد از نتایج امیدوار کننده ای که در میمون ها به دنبال داشت، برای نخستین بار در ماه مارس در انسان مورد آزمایش قرار گرفت. در ادامه با توجه به نتایج قابل قبول این واکسن، هم اکنون ساخت واکسن کرونا ویروس موسسه مدرنا وارد فاز 3 شده که بررسی های این مرحله از 27 جولای آغاز شده است.

در آخرین مرحله تست این واکسن، از 30000 داوطلب سالم استفاده شد و واکسن مورد نظر در سایت های مختلفی از ایالات متحده آمریکا به داوطلبین تزریق شد. این واکسن تاکنون نتایج قابل قبولی را نشان داده است. این شرکت در حال حاضر منتظر دسترسی به نتایج حاصل از داوطلبین است. به نظر می رسد برای دستیابی به تولید انبوه واکسن این موسسه باید تا اواخر سال 2020 میلادی یا اوایل سال 2021 منتظر بمانیم.

واکسن مشترک آلمان، نیویورک و چین

یکی از واکسن های در حال ساخت کرونا ویروس ، واکسنی است که طی همکاری شرکت آلمانی BIONTECH، شرکت مستقر در نیویورک به نام Pfizer و شرکت داروسازی چینی Fusion Pharma در حال تولید است. این واکسن نیز یک واکسن مبتنی بر mRNA است.

در ماه می، آن ها فاز یک و دو بررسی دو نوع از این واکسن را راه اندازی کردند. در این بررسی متوجه شدند که هر دو ورژن این واکسن ها منجر به تولید آنتی بادی در بدن داوطلبان می شوند. علاوه بر این موجب تحریک سلول های T علیه ویروس نیز می شوند.

در این بررسی ها آن ها متوجه شدند که یکی از این واکسن ها عوارض جانبی کم تری از جمله تب و اسهال ایجاد می کند. به این ترتیب این واکسن برای طی کردن مراحل آزمایش فاز دو و سه انتخاب شد. به این ترتیب در 27 جولای شرکت ، این واکسن را روی 30 هزار داوطلب سالم در آمریکا، برزیل، آرژانتین و آلمان تست کرد.

در 12 سپتامبر شرکت ها اعلام کردند که می خواهند تعداد داوطلبین خود را تا 43 هزار نفر نیز افزایش دهند. در حال حاضر کشور های زیادی از جمله ژاپن، آمریکا و اتحادیه اروپا میلیون ها دوز از این واکسن را سفارش داده اند. مسئول تیم اجرایی شرکت Pfizer امیدوار است در صورت جواب دادن واکسن ، توزیع آن را از اکتبر 2020 شروع کنند. آن ها همچنین امیدوارند تا پایان سال 2021 بتوانند حدود 1.3 میلیارد دوز از این واکسن را در سراسر جهان توزیع کنند.

واکسن کرونا ویروس تولید شده در امپریال کالج لندن

محققان امپریال کالج لندن نیز در حال ساخت واکسن کرونا ویروس مبتنی بر RNA هستند. این واکسن خاصیت خود تقویت کنندگی داشته و موجب افزایش تولید پروتئین های ویروسی در بدن فرد می شود. این افزایش به منظور افزایش تحریک سیستم ایمنی فرد است.

آزمایش های بالینی فاز یک و دو امپریال کالج از 15 ژوئن آغاز شد. این گروه تحقیقاتی در ادامه برای تولید و توزیع گسترده تر واکسن ، با شرکت Morningside Venture در قالب شرکت جدیدی به نام Vac Equity Global Health شروع به همکاری کرد. تست های بررسی کارامدی واکسن در انسان از ماه اکتبر آغاز می شود. محققان امیدوارند تا پایان سال بتوانند به کارایی و موثر بودن واکسن پی ببرند.

واکسن ساخته شده توسط امپریال کالج لندن، بیش از آن که بر اساس ذرات و پارتیکل های ویروسی ساخته شده باشد، بر اساس کد های ژنتیکی ساخته شده است. این ذرات کد مانند در قالب دراپلت های چربی از طریق بازو به بدن تزریق می شوند. به این ترتیب پروتئین های ویروسی را شبیه سازی کرده که بدن در مقابل آن ها آنتی بادی تولید می کند.

تیم تحقیقاتی سازنده این واکسن امید زیادی به اثر بخشی آن دارند. خصوصا این که واکسن مورد نظر به مراتب ایمن تر است و از متریال بسیار محدودی استفاده می کند. مهم تر از همه این که به سرعت می توان واکسن را در مقیاس های بزرگ تری تولید کرد. مهم ترین مشخصه این واکسن در صورتی که آزمایشات آن نتیجه بخش باشد، ارزان بودن این واکسن است.

واکسن کرونا ویروس تولید شده در دانشگاه آکسفورد

دانشگاه آکسفورد در همکاری با شرکت انگلیسی – سوئدی Astra Zeneca یک واکسن در دست ساخت دارد. این واکسن مراحل بالینی یک و دو را با موفقیت پشت سر گذاشته و در حال حاضر فاز ترکیبی دو و سه را با هم پشت سر می گذارد.

این واکسن بر اساس یک آدنوویروس شامپانزه ساخته شده است. در مراحل اولیه تحقیق این واکسن هیچ عارضه جانبی به خصوصی را نشان نداد. ساخت واکسن کرونا ویروس در این شرکت در حال ادامه مسیر خود در کشور هایی نظیر هند، برزیل، آفریقا و انگلیس است. در واقع فاز سوم تحقیق بالینی در این کشور ها ادامه دارد.

به نظر می رسد واکسن به خوبی توانسته موجب تولید سطح بالایی از آنتی بادی در بدن داوطلبین شود. علاوه بر این سیستم دفاعی بدن در برابر دیگر بیماری ها نیز به شدت تقویت شده است. این شرکت اعلام کرده در صورت لزوم و تایید نتایج از اوایل ماه اکتبر شروع به تولید اضطراری واکسن می کند.

اما در حین تحقیقات ساخت واکسن کرونا ویروس در Astra Zeneca در 6 سپتامبر تحقیقات به دلیل بروز یک عارضه جزئی در یکی از داوطلبین متوقف شد. اما با این حال بعد از گذشت یک هفته تحقیقات مجددا از سر گرفته شد. اما همچنان FDA در حال انجام تحقیقات در خصوص این واکسن است.

واکسن کرونا ویروس تولیدی توسط شرکت هندی Zydus

در ماه جولای، شرکت هندی سازنده واکسن به نام Zydus Cadila شروع به آزمایش و ساخت واکسن کرونا ویروس مبتنی بر DNA کرد. این واکسن در 6 آگوست امسال، وارد فاز دو بالینی شد. باید منتظر نتایج بعدی اعلام شده توسط این شرکت بود.

واکسن کرونا ویروس تولید شده توسط کمپانی ژاپنی

یک شرکت بیوتکنولوژی ژاپنی به نام AnGes اعلام کرد که محققان این شرکت در همکاری با دانشگاه های اوزاکا و تاکارابیو فاز یک تحقیقات بالینی واکسن خود را آغاز کردند. ساخت واکسن کرونا ویروس در این شرکت از 30 ژوئن آغاز شده است و محققان این شرکت نتایج را در ماه نوامبر اعلام می کنند.

واکسن مورد نظر یک واکسن مبتنی بر DNA است. محققان منتظرند تا بعد از کسب نتایج مثبت اولیه، برای راه اندازی و انجام فاز سوم تحقیقات بالینی تا پایان سال برنامه ریزی کنند.

واکسن های بسیار زیاد دیگری نیز در راه است

تا این جا تنها تعداد محدودی از واکسن های در حال ساخت را بررسی کردیم. تعداد این واکسن ها که در حال طی کردن مراحل تحقیقاتی هستند، بسیار زیاد است و هر روز نیز بر تعداد آن ها افزوده می شود. عزم جهانی این بار روی نجات بشر از این ویروس ناخوشایند تمرکز کرده است. امیدواریم هر چه زودتر شاهد شنیدن خبری خوش از آزمایش های مربوط به ساخت واکسن کرونا ویروس باشیم.

همچنین برای اطلاع بیشتر در مورد واکسن آنفولانزا نیز می توانید مقاله ی واکسن آنفولانزا و حقایق کلیدی در مورد واکسن آنفولانزای فصلی را مطالعه کنید.

منبع

https://www.nytimes.com/interactive/2020/
science/coronavirus-vaccine-tracker.html