کرونا ویروس ها

کرونا ویروس ها گروهی از ویروس ها هستند که باعث ایجاد بیماری در پستانداران و پرندگان می شوند. در انسان ، کرونا ویروس ها باعث ایجاد عفونت های دستگاه تنفسی می شوند که می تواند خفیف باشد ، مانند برخی موارد سرماخوردگی و سایر مواردی که می توانند کشنده باشند مانند SARS ، MERS و COVID-19.

علائم در گونه های مختلف متفاوت است به عنوان مثال در مرغ ها باعث ایجاد بیماری دستگاه تنفسی فوقانی می شوند ، در حالی که در گاوها و خوک ها باعث اسهال می شوند.

هنوز واکسن یا داروهای ضد ویروسی بخصوصی برای جلوگیری یا درمان عفونت های کرونا ویروس وجود ندارد.

کرونا ویروس

کرونا ویروس  Coronavirus خانواده ی بزرگی از ویروس ها است که بیشتر در حیوانات شایع هستند.

این ویروس ها، از نوع ویروس های پوشش دار هستند که ژنوم آن ها را یک رشته ی RNA تشکیل داده است. RNA آن ها حدود 27000 تا 34000 باز نوکلئوتیدی دارد. که در میان RNA ویروس ها ژنوم بزرگی محسوب می شود.

اخیرا با انتشار ویروس جدیدی از این خانواده در شهر ووهان چین که در ابتدا به نام کرونا ویروس ووهان و سپس nCoV-2019 مشهور شد معروف شدند.

در نهایت، نام ویروس جدید را کرونا ویروس سندرم تنفسی حاد 2 (SARS-CoV-2) گذاشته اند. ممکن است این نام نیز در آینده دستخوش تغییر شود.

این کرونا ویروس جدید با شیوع اش در سطح جهانی، مردم همه ی کشورها را به ترس فرو برده است و اقتصاد جهانی را فلج کرده است.

واژه ی کرونا به معنی تاج می باشد که این نام را به دلیل ظاهرش که زیر میکروسکوپ الکترونی مانند تاج خورشید می باشد گرفته است.

همراه با بانک اطلاعات پزشکی ایرانمدبانک باشید تا با خانواده ی کرونا ویروس ها بیشتر آشنا شویم، راه های انتقال و کنترل و مسیرهای پیشگیری آن را بررسی کنیم و خود را برای مبارزه با آن آماده کنیم.

ظهور کرونا ویروس ها

کرونا ویروس ها در دهه 1930 زمانی که مشخص شد عفونت حاد تنفسی مرغ های خانگی ناشی از ویروس برونشیت عفونی (IBV) است برای اوین بار کشف شدند. در دهه 1940 دو نوع کرونا ویروس حیوانی ویروس هپاتیت موش (MHV)  و ویروس گاستروانتریت قابل انتقال (TGEV) جداسازی شدند.

کرونا ویروس های انسانی برای اولین بار در دهه ی 1960 از شخصی با یک سرماخوردگی معمولی شناسایی شدند که کرونا ویروس انسانی 229E و کرونا ویروس انسانی OC43 بودند. سایر کرونا ویروس های انسانی شامل ویروس SARS-CoV در سال 2003، ویروس HCoV NL63 در سال 2004، ویروس HKU1 در سال 2005، ویروس MERS-CoV در سال 2012 و ویروس SARS-CoV-2 در سال 2019 شناسایی شدند.

شکل ظاهری کرونا ویروس ها

کرونا ویروس ها ذرات کروی هستند که قطری در حدود 120 نانومتر دارند. پوشش ویروس شامل 3 پروتئین membrane (M) ، envelope (E) و spike (S) می باشد. این اجزا با هم پوشش ویروس را تشکیل می دهند.

در داخل پوشش کرونا ویروس ها، پروتئینی به نام nucleocapsid (N) وجود دارد که به RNA تک رشته ای ژنوم ویروس متصل است.

غشای دولایه لیپیدی ، پروتئین های M ، E و S به همراه پروتئین N باعث حفاظت از ویروس در خارج از سلول میزبانش می شوند.

چرخه زندگی کرونا ویروس ها

ورود به سلول میزبان

عفونت از اتصال گلیکوپروتئین Spike (S) به رسپتور مکملش در سطح سلول میزبان شروع می شود. پس از اتصال، یک آنزیم پروتئاز (آنزیم های تجزیه کننده پروتئین ها) باعث برش و فعال شدن کمپلکس رسپتور – پروتئین S می شود. سپس غشای ویروس در غشای سلول میزبان حل می شود و ویروس در فرآیندی به نام آندوسیتوز وارد سلول می شود. در اصل این ژنوم ویروس است که وارد فضای درونی سلول (سیتوپلاسم) می شود.

جنس این RNA ویروسی از نوع positive-sense بوده که باعث می شود ریبوزوم های سلولی (اندامک هایی که کد های موجود در ژنوم را به پروتئین تبدیل می کنند) بتوانند آن را به پروتئین هایی که کد کرده است ترجمه کنند. RNA کرونا ویروس با دار بودن دو انتهای 5’methylated cap و 3′ polyadenylated tail به راحتی به ریبوزوم ها اتصال می یابند.

نتیجه ی فرآیند ترجمه ریبوزوم ها مجموعه ای از پروتئین های بهم متصل است که به پلی پروتئین معروف هستند. سپس این پروتئین های به هم پیوسته توسط آنزیم پروتئاز از هم جدا می شوند و چند پروتئین غیر ساختاری را می سازند.

تکثیر

چندین پروتئین غیرساختاری به هم می پیوندند تا یک کمپلکس چند پروتئینی رپلیکاز-ترنسکریپتاز (RTC) را تشکیل دهند. پروتئین اصلی رپلیکاز-ترنسکریپتاز یک آنزیم RNA پلیمزار وابسته به RNA (RdRp) است. این آنزیم به صورت در ساخت RNA های ویروسی متعدد از روی RNA اولیه دخالت دارد.

خروج از سلول میزبان

RNA های جدید سخته شده توسط RdRp به عنوان ژنوم ویروس های جدید استفاده می شوند. همچنین این RNA ها توسط ریبوزوم های سلول میزبان به تعدادی پروتئین ساختاری و غیر ساختاری که کد کرده اند ترجمه می شوند. فرآیند ترجمه در شبکه آندوپلاسمی سلول اتفاق می افتد. سپس پروتئین های ساخته شده ی S ، E و M به سمت اندامک گلژی سلول منتقل می شوند. در این اندامک پروتئین M اتصال پروتئین – پروتئین های لازم برای ساخت ویروس کامل جدید را به همراه اتصال به نوکلئوکپسید ها را هدایت می کند.

در انتها، ویروس های بالغ جدید ساخته شده توسط سیستم وزیکولی سلول طی یک فرآیند به نام اگزوسیتوز از سلول خارج می شوند و هر کدام سلول های جدیدی را آلوده می کنند.

انواع کرونا ویروس ها

. تا کنون 7 نوع کروناویروس انسانی شناسایی شده است:

1. کرونا ویروس انسانی 229E (HCoV-229E)
2. کرونا ویروس انسانی OC43 (HCoV-OC43)
3. سارس SARS-CoV
4. کرونا ویروس انسانی NL63 (HCoV-NL63)
5. کرونا ویروس انسانی HKU1
6. کرونا ویروس سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV)
7. کرونا ویروس جدید (SARS-CoV-2)

بیماری زایی کرونا ویروس ها

شناخت کمتری در ارتباط با بیماری زایی کرونا ویروس ها در انسان وجود دارد. معمولا در انسان عفونت کرونا ویروس محدود به سیستم تنفسی فوقانی است. در بعضی موارد مشکلات گوارشی نیز ایجاد کرده است.

سرماخوردگی

کرونا ویروس های انسانی معمولا سبب بیماری سرماخوردگی می شوند. پیش بینی می شود کرونا ویروس ها عامل 15 تا 30 % از تمامی موارد ابتلا به سرماخوردگی باشند. علائم بیماری هم مانند عفونت با رینوویروس ها (ویروس های عامل سرماخوردگی) است مانند ترشح بینی، ضعف و بی حالی. دوره ی بیماری بین 2 تا 5 روز متغیر است و علائم بیمار ممکن است در مدت یک هفته بهبود یابد.

کرونا ویروس سندرم تنفسی حاد یا سارس (SARS)

حمله ویروس سندرم تنفسی حاد یا سارس با بیماری شدید تنفسی از قبیل پنومونی و نارسایی پیشرونده تنفسی همراه است. در تمام موارد احتمال داده شده که ویروس سارس از یک میزبان غیرانسانی منشا گرفته، و توانایی عفونی کردن انسان را کسب کرده است.

خفاش های خانگی چینی، مخازن طبیعی کرونا ویروس های شبه-سارس هستند. در نواحی روستایی در جنوب چین که حمله بیماری شروع شد، جمعیت انسانی، خوک ها و پرندگان اهلی در  مجاورت هم زندگی می کردند و حیوانات وحشی مانند خفاش هم، به عنوان غذا و در طب سنتی مورد استفاده قرار می گرفتند.

دوره ی نهفتگی سارس در حدود 6 روز است. در سال 2003 هشت هزار نفر به بیماری سارس مبتلا شدند که تقریبا در 10 درصد از مبتلایان، به علت ضعف تنفسی مرگ رخ داد. در میان سالمندان میزان مرگ و میر بیشتر بود.

سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS)

در سال 2012 نوع جدیدی از کرونا ویروس شناسایی شد که به نام سندروم تنفسی خاورمیانه یا MERS معروف شد. این بیماری از طریق شتر به انسان منتقل شده است و انتقال انسان به انسان در این ویروس محدود بود.

در سال 2013، 124 مورد ابتلا و 52 مورد مرگ در عربستان گزارش شد. تا دسامبر 2019، 2468 مورد ابتلا به بیماری مِرس گزارش شد که  در 851 مورد باعث مرگ بیمار شد.

کرونا ویروس التهابی سیستم گوارش

کرونا ویروس از عوامل احتمالی التهاب در سیستم گوارشی انسان نیز در نظر گرفته می شود. برای کرونا ویروس های روده ای چندین مدل حیوانی از قبیل التهاب سیستم گوارشی قابل انتقال خوکی (TGEV) وجود دارد. این بیماری ها در حیوان جوان اتفاق می افتد و با تخریب سلول های اپیتلیال و از دست رفتن قدرت جذب آن ها مشخص می شوند.

در سال 1980 یک کرونا ویروس تنفسی خوکی جدید (PRCV) در اروپا ظاهر شد و بیماری گسترده ای را در خوکچه ها بوجود آورد. که تحقیقات نشان دادند که نوعی جهش یافته از ویروس کرونا ویروس (TGEV) بوده است.

بیماری COVID-19

در دسامبر 2019، شیوع یک پنومونی در ووهان چین گزارش شد.

در 31 دسامبر سال 2019 مشخص شد که این بیماری در اثر ویروس جدیدی از خانواده ی کرونا ویروس ها است که در ابتدا توسط سازمان بهداشت جهانی 2019-nCoV نامیده شد. همچنین به این ویروس، کرونا ویروس ووهان نیز می گویند. سپس سازمان بهداشت جهانی نام SARS-CoV-2 را برای این کرونا ویروس در نظر گرفت که باعث بیماری COVID-19 می شود.

تا 31 ژانویه 2020، بیش از 200 مرگ و بیش از 10000 مورد ابتلا تایید شد و ازین رو در تاریخ 10 بهمن 1398 سازمان بهداشت جهانی برای بیماری کووید-19 اعلام وضعیت اضطراری کرد.

این ویروس از لحاظ ژنتیکی حدود 70 درصد به ویروس سارس تشابه دارد. منشا این ویروس دقیقا مشخص نیست اما احتمالا شیوع آن از بازار ماهی فروشان ووهان شروع شده باشد که حیوانات وحشی نیز در آن خرید و فروش می شوند.

با گسترش ویروس به سایر کشورها سازمان بهداشت جهانی در تاریخ 11 مارچ 2020 اعلام وضعیت پاندمیک کرد.

تا تاریخ 2 آوریل 2020، 937567 نفر در جهان به بیماری COVID-19 مبتلا شدند که ازین تعداد 47256 نفر بر اثر این بیماری فوت کردند.

تا این تاریخ با وجود همه ی تلاش ها هنوز واکسن و درمان قطعی ای برای بیماری COVID-19 یافت نشده است.

تکامل کرونا ویروس ها

به نظر می رسد که خفاش ها و پرندگان به عنوان مهره داران پروازی خون گرم میزبان های مناسبی برای تکامل و انتقال کروناویروس ها هستند.

تخمین زده می شود که جد مشترک کرونا ویروس ها تا 8000 سال پیش از عصر حاضر (10000) سال پیش وجود داشته است. هر چند برخی مدل ها این عدد را 55 میلیون سال یا بیشتر می دانند.

نزدیک ترین کرونا ویروس خفاشی و SARS-CoV در 1986 از هم جدا شده اند. یک مسیر تکاملی از ویروس سارس و ارتباط نزدیکش با خفاش ها پیشنهاد شده است. نویسنده پیشنهاد داده است که کرونا ویروس ها برای مدت زمان زیادی با خفاش ها هماهنگ با هم تکامل یافته اند. اجداد ویروس سارس در ابتدا گونه هایی از جنس خفاش هیپوسیدریده را آلوده کردند. سپس به گونه های رینولوفیده گسترش یافتند. و پس از آن گربه زباد و در نهایت انسان را آلوده کرده اند.

جمع بندی

کرونا ویروس ها خانواده ای از RNA ویروس ها هستند که می توانند بیماری های ساده همچون سرماخوردگی و یا بیماری های خطرناکی همچون سارس و کووید-19 را ایجاد کنند. این ویروس ها قابلیت جهش و قدرت اتصال به رسپتور سلول میزبان بالایی دارند.

همیشه برای جلوگیری از این بیماری ها باید بهداشت فردی را رعایت کرد و درست ها را با آب و صابون شستشو داد. همچنین در موارد شیوع و همه گیری چنین ویروس هایی باید فاصله ی خود را از بیماران مبتلا به ویروس حفظ کرد و از دست زدن به سطوح آلوده و یا مشکوک به آلودگی اجتناب کرد.