آرتریت روماتوئید (RA) چیست؟

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی و التهابی است، به این معنی که سیستم ایمنی بدن شما به اشتباه با حمله به سلول های سالم در بدن باعث ایجاد التهاب (تورم دردناک) در قسمت های آسیب دیده می شود.

آرتریت روماتوئید به طور عمده و به طور همزمان در مفاصل رخ می دهد. این بیماری بیشتر بر مفاصل دست، مچ و زانو تاثیر می گذارد. در روماتیسم مفصلی پوشش مفصل ملتهب شده و به بافت مفصل آسیب وارد می شود. این آسیب بافتی می تواند باعث درد طولانی مدت یا مزمن، بی ثباتی (عدم تعادل) و تغییر شکل شود.

روماتیسم مفصلی همچنین می تواند روی سایر بافت های در بدن مانند قلب، ریه و چشم نیز تاثیر گذاشته و باعث بروز مشکلاتی در این نواحی از بدن شود.

علائم و نشانه های آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید علائم و نشانه های گوناگونی دارد که شامل درد در بیش از یک مفصل، سختی و سفتی در بیش از یک مفصل، حساسیت و تورم در بیش از یک مفصل، بروز علائم درد مفصل یکسان در هر دو طرف بدن (مانند در هر دو دست یا هر دو زانو)، کاهش وزن، تب، خستگی و ضعف است.

عوامل ایجاد کننده روماتیسم مفصلی

همان گونه که بیان شد، روماتیسم مفصلی نتیجه پاسخ بیش از اندازه سیستم ایمنی بدن و حمله آن به سلول های خودی است. علت چنین اتفاقی هنوز مشخص نشده اما برخی دیگر از عوامل هستند که می توانند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهند.

محققان برخی از عوامل ژنتیکی و محیطی را مورد بررسی قرار داده اند تا ببینند آیا خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید تحت تاثیر این فاکتورها قرار دارد یا خیر. تحقیقات نشان داده است که ژنتیک و وجود برخی صفات ارثی می تواند در بروز این بیماری تاثیر گذار باشد.

افرادی که با ژن های خاص متولد می شوند احتمال ابتلا به RA را دارند. این ژن ها، به نام ژنوتیپ های HLA شناخته می شوند که وجود آن در بدن شما می تواند خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید را افزایش دهد. همچنین خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی ممکن است در مواردی که افراد دارای این ژن در معرض عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن یا چاق شدن قرار بگیرند، بیشتر شود. اضافه وزن می تواند نقش مهمی در بروز بیشتر و شدیدتر این بیماری داشته باشد.

 در یک مطالعه مشخص شد کودکانی که والدین آن ها سیگار می شکند نیز در بزرگسالی بیشتر به این بیماری دچار می شوند. همچنین کودکانی که در کودکی از تغذیه مناسبی برخوردار نیستند هم در مقایسه با سایرین آسیب پذیر تر هستند.

از دیگر خصوصیاتی که خطر بروز این بیماری را افزایش می‌دهد سن است. RA می تواند در هر سنی شروع شود، اما احتمال بروز آن با افزایش سن افزایش پیدا می کند. شروع آرتریت روماتوئید در بین افراد میانسال با سن 60 به بالا بیشترین میزان را دارد.

همچنین بروز این بیماری در زنان دو تا سه برابر بیشتر از مردان است. علاوه بر این، برخی تحقیقات نشان داده است که زنانی که هیچ گاه زایمان نکرده اند، در معرض بیشتر ابتلا به آرتریت روماتوئید هستند. در مقابل، خطر ابتلا به این بیماری در زنانی که به فرزندان خود شیر می دهند بسیار کاهش پیدا می کند.

بیماری RA چگونه تشخیص داده می شود؟

با بررسی علائم، انجام معاینه جسمی و انجام اشعه X و آزمایش های آزمایشگاهی می توان این بیماری را تشخیص داد. بهترین زمان تشخیص این بیماری تا 6 ماه پس از شروع علائم است. به گونه ای که پزشکان بتوانند روند این بیماری را کند یا به طور کامل متوقف کنند. چرا که تشخیص و درمان های موثر به ویژه درمان برای سرکوب یا کنترل التهاب می تواند تا حد زیادی به کاهش اثرات آسیب زای آرتریت روماتوئید کمک کند.

تشخیص درست و به موقع این بیماری بسیار حائز اهمیت است. زیرا علائم و نشانه های روماتیسم مفصلی خاص نیستند و می تواند مانند علائم و نشانه های سایر بیماری های التهابی مفصل باشد. به همین جهت برای تشخیص آن حتما باید به پزشک متخصص مراجعه نمود. پزشکان متخصص در زمینه آرتریت روماتوئید روماتولوژیست نامیده می شوند و می توانند تشخیص صحیح را انجام دهند.

شما می توانید بهترین پزشک های فوق تخصص روماتولوژی را در بانک پزشکی ایرانمدبانک بیابید.

بیماری RA چگونه درمان می شود؟

آرتریت روماتوئید با استفاده از داروها و روش های دیگر به طور موثر قابل کنترل و مدیریت است. درمان روماتیسم مفصلی معمولاً شامل داروهایی است که باعث کندی بیماری و جلوگیری از تغییر شکل مفصل می شود که به نام داروهای ضد روماتیسم شناخته می شوند.

علاوه بر داروها ، بیماران نیز می توانند با کمک روش هایی درد و التهاب خود را مدیریت کنند و بتوانند فعالیت های خود را انجام دهند. بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید می‌توانند با یادگیری پنج راهکار ساده و موثر درد خود را تسکین داده و عملکرد مفاصل را بهبود بخشند.

عوارض ناشی از بیماری آرتریت روماتوئید

آرتریت روماتوئید عوارض جسمی و روحی زیادی دارد و می تواند کیفیت زندگی را پایین بیاورد. این بیماری در موارد شدید می تواند باعث درد، ناتوانی و حتی مرگ زودرس شود

عوارض روماتیسم مفصلی :

• بیماری قلب نارس: افراد مبتلا به روماتولوژی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و دیابت قرار دارند. برای جلوگیری از ابتلا به بیماری های قلبی در بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید پزشکان بر عوامل کاهش دهنده خطر بیماری قلبی نیز تاکید می کنند. به عنوان مثال، پزشکان به بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی توصیه می کنند که از مصرف سیگار و داشتن اضافه وزن خودداری کنند.
• فشار خون و کلسترول: افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید که چاق هستند، خطر ابتلا به فاکتورهای بیماری قلبی مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا را دارند. چاق بودن باعث افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی و دیابت می شود. این افراد همچنین در مقایسه با بیماران لاغر پاسخ کمتری به درمان می دهند.
• شغل: وجود بیماری آرتریت روماتوئید می تواند برای شغل افراد نیز مشکل ساز باشد. افرادی که به این بیماری مبتلا هستند در مقایسه با سایرین از گزینه های کمتری برای انتخاب شغل برخوردارند. هر چه این بیماری بدتر شود، بسیاری از مبتلایان کمتر می توانند کارهای روزانه خود را به راحتی انجام دهند. در این بین افرادی که شغل آنها رابطه مستقیم و بیشتری با توان جسمی آن ها دارد، بیشتر آسیب میبینند و شغل خود را از دست می دهند.

چگونه می توان روماتیسم مفصلی را مدیریت کرد و کیفیت زندگی را بهبود بخشید؟

همانطور که بیان شد آرتریت روماتوئید می تواند بر جنبه های زندگی روزمره از جمله کار، اوقات فراغت و فعالیت های اجتماعی تاثیر بگذارد. خوشبختانه چندین استراتژی کم هزینه در جامعه وجود دارد که با انجام آن ها می توان کیفیت زندگی را بهبود بخشید.

• فعالیت جسمی: فعالیت جسمی می تواند بسیار به جلوگیری از بروز این بیماری یا پیشرفت آن کمک کند. به همین جهت کارشناسان در این زمینه توصیه می کنند تا افراد بزرگسال به طور متوسط 150 دقیقه در هفته با میانگین 30 دقیقه در هر روز فعالیت بدنی مناسب مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری داشته باشند. برای اطلاعات بیشتر می توانید مقاله‌ی چرا فعالیت بدنی برای افراد مبتلا به آرتریت مهم است؟ را مطالعه کنید.
• فعالیت بدنی منظم: همچنین می تواند خطر ابتلا به سایر بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی، دیابت و افسردگی را نیز کاهش دهد. ورزش نه تنها به کاهش درد کمک می کند بلکه در بهبود روحیه افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید نیز موثر است.
• سیگار نکشید: سیگار کشیدن این بیماری را وخیم تر می کند و می تواند باعث مشکلات پزشکی دیگری شود. استعمال سیگار همچنین می تواند فعالیت بدنی را که بخش مهمی از مدیریت روماتیسم مفصلی است، دشوارتر کند. ترک سیگار نه تنها از بروز بیشتر این بیماری جلوگیری می کند بلکه خطر ابتلا به سایر بیماری ها نیز کاهش می باید.
• رژیم غذایی مناسب: داشتن رژیم غذایی مناسب و سالم یکی از عوامل بسیار مهم در جلوگیری از پیشرفت آرتریت روماتوئید و عوارض آن است. این بیماری باعث تحلیل استخوان ها و در نهایت منجر به پوکی استخوان می شود. استفاده از برخی داروها مانند پردنیزولون نیز خطر تحلیل استخوان در زنان یائسه را افزایش میدهد. یک رژیم غذایی مناسب و حاوی مقدار کافی کلسیم و ویتامین D تا حد زیادی می تواند عوارض ناشی از این بیماری و داروهای آن را کاهش دهد. حتی گاهی در مواردی با تشخیص پزشک ممکن است نیاز باشد تا بیمار از برخی مکمل های کلسیمی و داروها مانند گلوکوکورتیکوئیدها نیز استفاده کند.

به این ترتیب باید گفت که بیماری آرتریت روماتوئید می تواند برای هر فردی و در هر سنی به وجود آید، اما نکته مهم این است که با داشتن سبک زندگی سالم و تشخیص سریع و به موقع آن می توان تا حد زیادی از بروز و پیشرفت این بیماری جلوگیری کرد.

منبع

https://www.cdc.gov/arthritis/basics/rheumatoid-arthritis.html

https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/4924-rheumatoid-arthritis/prevention